'U russe (nome native русский язык, russkij jazyk ['ru.skʲɪj jɪ.'zɨk] ascolte) ète 'na lènga indoeuropee appartenènde ad 'u ceppe slave oriendale. Se parle d'a lènga madre d'a cchiù granna vanne d'a popolazzione d'a Russie, e de 'na vanne d'a popolazzione jindre quase totte le pajèsere ex-sovieteche. Se penze ca 'u Russe sije parlate da 180 miglione de crestiáne cumme lènga madre e da otre 120 miglione cumme seconna lènga. Se parle accussì de une de lle lènghe cchiù parlate jindr'ô munne.

Russe
русский язык
Parlate inRussie e totte le ex Repubbleche Socialiste Sovieteche, specialmènde Ucraine, Russie Vianghe e Kazakistan, jindre totte le pajèsere de ll’Europe oriendale, jindre USA, Finlandie e Israele
ReggioneEurope oriendale e Asie
Locutori
Totale180 miglione (+ 120 miglione cumme seconna lènga)
Classifeche5-8
Otre 'nformazione
ScrettureAlfabbète cirilleche
TipeSVO toneche
Tassonomie
FilogenesiIndoeuropee
 Slave
  Slave oriendale
   Russe
Statute ufficiale
Ufficiale inRussie Russie
bandiera Russie Vianghe
bandiera Kazakistan
bandiera Kirghizistan
Abcasie
Ossezie d'u Sud
Moldavie Moldavie (Gagauzie e Transnistrie)
Crimee (Ucraine)
Monte Athos (Grecie)
Finlandie Finlandie
CSI
AIEA
ONU
Regolate daAccademie Russe de lle Scienze
Codece de classificazione
ISO 639-1ru
ISO 639-2rus
ISO 639-3rus (EN)
Glottologruss1263 (EN)
Linguasphere53-AAA-ea
Estratte in lènga
Dichiarazione universale dei diritti umani, art. 1
Все люди рождаются свободными и равными в своём достоинстве и правах. Они наделены разумом и совестью и должны поступать в отношении друг друга в духе братства.
Traslitterazione
Vse ljudi roždajutsja svobodnymi i ravnymi v svoëm dostoinstve i pravakh. Oni nadeleny razumom i sovest'ju i dolžny postupat' v otnošenii drug druga v dukhe bratstva.
Distribuzzione sciugrafeche d'u russe

Le lènghe ca sonde cchiù auguale a jèdde sonde 'a lènga ucraine e 'a lènga bielorusse, totte e doje appartenènde ad 'u suttegruppe oriendale de lle lènghe slave.

Alfabbète cirilleche russe cange

  Pe approfondimende, 'ndruche 'a vôsce Alfabbète cirilleche.

Quiste ète l’alfabbète ca ète ôsce jndr'â ll'ause jndr'â Federazione Russe (le otre lènghe ca ausane ll’alfabbète cirilleche tènene quacche carattere defferende, cumme jndr'ô serbe o jndr'ô bulgare, oppure cangiate ccu trascrive suène ca no ge sonde proprije a lle lènghe slave, cumme pe' le lènghe iraneche e turche d'a ex-Aunìone Sovieteche):

carattere stambatelle corsive traslitterazione pronunge
А а А а A a
Б б Б б B b
В в В в V v, a vôte quase f jindr'ô finale de parole
Г г Г г G g d'u tagiáne gatto; v jndr'â lle desinenze "-его" e "-ого", nonché jindr'ô possessive "его" (soje de jidde) ed jindre a picche parole isolate cumme "сегодня" ("ôsce")
Д д Д д D d
Е е Е е E ie de ieri quanne accindate, altrimende i breve
Ё ё Ё ё Ё io de iota, sembre accindate
Ж ж Ж ж Ž j d'u frangese jardin
З з З з Z s sonore de rose o de sguarde
И и И и I i
Й й Й й J i breve, cumme jindre dai
К к К к K c dure de casère
Л л Л л L l
М м М м M m
Н н Н н N n
О о О о O o (chiuse e prolungate) quanne accindate, altrimende a breve
П п П п P p
Р р Р р R r
С с С с S s sorde de sì
Т т Т т T t
У у У у U u
Ф ф Ф ф F f
Х х Х х CH ch d'u tedesche achtung, o h aspirate
Ц ц Ц ц C z sorde de razze
Ч ч Ч ч Č c dôce de c
Ш ш Ш ш Š sc de scè
Щ щ Щ щ ŠČ cumme quidde d'apprìme, me cchiù longe e palatalizzate
Ъ ъ Ъ ъ "signe dure" - mute, fàce da pause a lle 'nderne de 'na parole
Ы ы Ы ы Y "i gutturale", 'nu suène 'ndermedie 'mbrà i e u /ɨ/
Ь ь Ь ь "signe morbide", palatalizze 'a consonande ca avène apprìme
esembie : НЬ = N’ = gn jinre mundagne; ЛЬ = L’ = gl jindre ceglie
Э э Э э È e apirte de bèlle
Ю ю Ю ю JU iu de iute
Я я Я я JA ia de iate quanne accindate, altrimende i breve

Numere cange

Numere cardinale (case nnumenative)
  • 1 один (m), одна (f), одно (n)
  • 2 два (m, n), две (f)
  • 3 три
  • 4 четыре
  • 5 пять
  • 6 шесть
  • 7 семь
  • 8 восемь
  • 9 девять
  • 10 десять
  • 11 одиннадцать
  • 12 двенадцать
  • 13 тринадцать
  • 14 четырнадцать
  • 15 пятнадцать
  • 16 шестнадцать
  • 17 семнадцать
  • 18 восемнадцать
  • 19 девятнадцать
  • 20 двадцать
  • 21 двадцать один
  • 22 двадцать два
  • 30 тридцать
  • 40 сорок
  • 50 пятьдесят
  • 60 шестьдесят
  • 70 семьдесят
  • 80 восемьдесят
  • 90 девяносто
  • 100 сто
  • 200 двести
  • 300 триста
  • 400 четыреста
  • 500 пятьсот
  • 600 шестьсот
  • 700 семьсот
  • 800 восемьсот
  • 900 девятьсот
  • 1 000 тысяча
  • 1 000 000 миллион
  • 1 000 000 000 миллиард

Esembie cange

Preghiere "Táte nuéstre"

Ce stonne doje versione d'u Paternostre, une prettamènde ortodosse jindr'ô slave ecclesiasteche, ed une ca ète corrisponnènde ad 'u Táte nuéstre protestande.

Táte nuéstre ortodosse

Oтче наш
иже еси на небесех
да святится имя Твое
да приидет царствие Твое
да будет воля Твоя
яко на небеси и на земли
хлеб наш насущный даждь нам днесь
и остави нам долги наша
якоже и мы оставляем должником нашим
и не введи нас во искушение
но избави нас от лукаваго
Аминь

Traslitterazione latine:

Otče naš
iže esi na nebeseсh
da svjatitsja imja Tvoe
da priidet сarstvie Tvoe
da budet volja Tvoja
jako na nebesi i na zemli
khleb naš nasuščnyj dažd’ nam dnes’
i ostavi nam dolgi naša
jakože i my ostavljaem dolžnikom našim
i ne vvedi nas vo iskušenie
no izbavi nas ot lukavago
Amin’

Táte nuéstre protestande

Отче наш, сущий на небесах
да святится имя Твоё
да придёт царствие Твоё
да будет воля Твоя
и на земле как на небе
хлеб нас насущный дай нам на сей день
и прости нам долги наши
как и мы прощаем должникам нашим
и не введи нас в искушение
но избавь нас от лукавого
ибо Твоё царство и сила и слава во веки веков
Аминь

Traslitterazione latine:

Otče naš, suščij na nebesakh
da svjatitsja imja Tvoë
da pridët сarstvie Tvoë
da budet volja Tvoja
i na zemle kak na nebe
khleb naš nasuščnyj daj nam na sej den’
i prosti nam dolgi naši
kak i my proščaem dolžnikam našim
i ne vvedi nas vo iskušenie
no izbav' nas ot lukavogo
ibo Tvoë сarstvo i sila i slava vo veki vekov
Amin’

Trascrizione foneteche IPA:

'ottʲʆɪ naʃ 'suʆʆɪj nə nʲɪbʲɪ'sax
'da svʲɪ'tʲiʦə 'imʲə tvʌ'jo
'da prʲɪj'dʲot 'ʦarstvʲɪɪ tvʌ'jo
'da 'budʲɪt 'volʲə tvʌ'ja
'i nʌ 'zʲɛmlʲɪ kak nʌ 'nʲebʲɪ
'xlʲɛp naʃ nʌ 'suʆʆnɪj daj 'nam nʌ sʲej 'dʲenʲ
i prʌ'stʲi nam 'dolgʲɪ 'naʃɨ
kak i 'mɨ prʌ'ʆʆaɪm dəlʒnʲɪ'kam 'naʃɨm
i nʲɪ vvʲɪ'dʲi nas v isku'ʃɛnʲɪɪ
no iz'bafʲ nas ʌt lu'kavəvə
'ibə tvʌ'jo 'ʦarstvə i 'sʲilə i 'slavə və vʲɪ'kʲi vʲɪ'kof

ʌ'mʲinʲ

Preme Nobel p'a letterature de lènga russe cange

Otre pruggette cange

Note cange


Bibbliografije cange

  • Piccele pronduarije d'a grammateche russe - I. M. Pul'kina - 1981

Collegaminde fore a Uicchipèdie cange