Frange

State membre de ll'Aunìone europèe

«Liberté, Égalité, Fraternité»

(Franghèze, Uguaglianze, Fratellanze - Motte Revoluzionarije Frangese)
Frange
Frange – Bandiera Frange - Stemma
(dettagli) (dettagli)
Liberté, Égalité, Fraternité
Frange - Localizzazione
Date amministrative
Nome completo Repubbleche Frangese
Nome ufficiale République française
Lènghe ufficiali frangese
Capitale Parigge  (2.203.817[1] ab. / scennàre 2009)
Politeche
Forma de guverne Repubbleche semipresidenziale
Presidende Emmanuel Macron
Prime Ministre Jean Castex
Indipendenza 496
Trasute jndr'à l'ONU 24 ottommre 1945 1
Membre permanènde d'u CdS
Trasute jndr'à l'UE 25 marze 1957. 2
Superficie
Totale 675.417 km²; sule 'a Frange metropolitane: 543.965 km² (47º)
% delle acque 0,26%
Popolazzione
Totale 65.447.374 crestiáne[2]; sule 'a Frange metropolitane: 62.793.432 ab. (scennàre 2010) (20º)
Denzetà 115 ab./km²
Nome degli abitanti Template:AggNaz/Frange
Sciugrafije
Continende Europe , Americhe cendrale (Caraibe) , Americhe meridionale (Guyana fr.), Africa (Réunion) , Oceanie (Terre australe e antartiche frangese)
Fuse orarie UTC+1
UTC+2 jndr'à ore legale ; UTC-4 (Martiniche e Guadalupe) ; UTC-3 (Guyana fr.) ; UTC+4 (Réunion)
Economia
Valuta Euro ; Franghe CFP (Polinesie Frangese, Nuève Caledonie, Wallis e Futuna)
PIL (nominale) 2,130,383[3] milioni di $ (2008) ()
PIL pro capite (nominale) 34,205[3] $ (2008) (24º)
ISU (2007) 0,961 (ìrte) ()
Varie
Codici ISO 3166 FR, FRA, 250
TLD .fr, .eu[4]
Prefisso tel. +33. ³
Sigla autom. F
Inne nazionale 'A Marsigliese
Festa nazionale 14 luglie
Frange - Mappa
1Jè une de le 51 State ca honne date vite a ll'ONU jndr'ô 1945.2Membre funnatore.³'A Valle Stritte ause 'u prefisse telefoneche d'u destritte de Susa, appartenènde ad 'u combartimènde de Torino (0122).
 

'A Frange (jndr'ô frangese France), ufficialmènde Repubbleche Frangese (jndr'ô fragese République française), jè 'nu State membre de ll'Aunìone europèe. Acchiate jndr'à ll'Europe occidentale, confine ccu Belge, Lussemburghe, Germanie, Svizzere, Itaglie, Monache, Andorra e Spagne.

'U Paise tène 'na superficie de 543.965 km² e 'na popolazzione de cchiù de 61 miglione de crestiáne, ca 'nghiànane respettivamènde a 675.417 km² e 65,4 miglione de crestiáne, ce se pigghiane n'considerazione pure le departemènde e le territorie d'oltremare d'Americhe, Asie e Oceanie[5]. Ccu quiste urteme 'a Frange jè 'u seconne State cchiù gruèsse (nnande ad 'a Russie) ed 'u terze cchiù populate d'Europe (nnande ad 'a Russie ed 'a Germanie). Attraverse 'u soje Presidende d'a Repubbleche, Copringepe di Andorra 'nzieme ad 'u vescove catalane de Urgell, 'a Frange esercite pure 'nu putere de fatte sus d 'u Prengepáte d'Andorra.

De totte le prengepále Statère Europèe, jè quidde de cchiù andìche formaziune[6]. Membre d'u Conziglie d'Europe jè une de lle pajèsere funnatore de ll'Aunìone europèe, d'a zone euro e de lle aree Schengen. Jè une de le cinghe membre permanènde d'u Conziglie de sicurezze de le Naziune Aunìte e fàce parte de lle uètte Pajèsere cchiù 'ndustrializzate d'u Munne (G8), de ll'Organizzazione pe' 'a Cooperazione ed 'ô Sveluppe Economeche (OCSE), d'a Frangofonije e de ll'Aunìone latine. Jè returnate a fàce parte, da 'u 2002, d'a NATO (da cui ère ascìte jndr'ô 1966) e jè ôsce a die 'a terze putènze nucleare mondiale, rrete a lle Statère Aunìte ed 'a Russie.

La soje capitaleParigge, ce jè pure 'a cetate cchiù populose e 'mbortande d'ô State ed 'a prengepále mete turisteche jndr'à Frange e jndr'ô munne (ccu 45 miglioni de visitande).

'U frangese ète 'a lènga ufficiale d'a Repubbleche, me se cundane 77 lènghe reggionale[7]. 'A releggione cchiù deffuse 'Mbrange jè 'u cattolicesime (da 'u 51% ad 'u 64% d'a popolazzione)[8], tuttavije 'na proporziune segnefecateve de le cattoleche ète agnosteche; 'u 32% d'a popolazzione jè atee[9].

Paise assaje romanizzate, ha state 'u luèche de nascite, jndr'à ll'etate medievale, de dò fiorende civiltate (une jndr'à Frange settendrionale e ll'otre, de matrice occitane, jndr'à Provenze e Lèngadoche). 'U paise ha subbìte le 'nfluenze d'u Renascimènde tagliáne, e, jndr'ô XVII sèchele (Grand Siècle), ha sveluppate 'na forme de classicisme origgenale ca s'ète 'mboste jndr'à lle arte e jndr'ô penziere. Cchiù 'mbortande cendre de ll'Illuminisme, ha 'nfluenzate le revoluzione americane, e attraverse 'a Revoluzione frangese ha date 'nu slange e 'nu esebie de democrazie jndr'ô munne, purtanne valore de franghèzze, uguaglianze, e fraternetate, e de laicitate (da 'u 1905). 'Mbrà 'u diciottesime e XIX sèchele, 'a Frange avève ccrejète 'nu 'mbere coloniale de grannisseme proporziune, ca, pe' 'na vanne, ha cunzervate 'a lènga ed 'a culture d'a madrepatrije (Canada, Africa ex-frangese e quacche vanne d'u Medie Oriende, de ll'Asia e d'u Pacifiche).

'A Frange ète ôsce a die 'a quinde putènze economeche mondiale, rrète a lle Statère Aunìte d'Americhe, Cine, Giappone, e Germanie ed 'a secone jndr'à Europe (subbète rrète ad 'a Germanie). Le ìrte levèlle de reddite d'a soje popolazzione, 'na legislaziune sociale partecolarmènde avanzate e 'na amministrazione pubbleche efficiende n'honne fatte une de lle statère ccu 'a qualetate d'a vite migliore ad 'u munne. 'U paise jè pure, grazzie a lle soje numerose bellezze naturale, storeche ed artisteche, 'a prime mete turisteche 'ndernazionale (79 miglioni de visitature jndr'ô 2006 seconne l'Organizzazione Mondiale d'u Turisme)[10].

CultureCange

  Pe approfondimende, 'ndruche le vôsce Académie française, Cucine frangese, Cineme frangese e Architetture frangese.

Embleme d'a FrangeCange

  Pe approfondimende, 'ndruche le vôsce Embleme d'a Frange e Marianne.

FestivitateCange

Date Nome Tarandíne Nome d'u luèche Note
1º scennàre Capodanne Jour de l'An  
- Pasche Pâques Dumèneche, data ca pòte cangià (non g'ète 'na feste pubbleche)
- Lunedìe de Pasche Lundi de Pâques 'u lunedìe nnande Pasche
1º másce Feste d'a fatije Fête du Travail  
8 másce Sciùrne d'a vittorie Victoire 1945 fine d'a seconne uerre mondiale
- Ascensione Ascension sciuvedìe, 40 sciùrne nnande Pasche
- Pendecoste Pentecôte umèneche, 50 sciùrne nnande Pasche (non g'ète 'na feste pubbleche)
- Lunedìe de Pendecoste Lundi de Pentecôte 'u lunedìe nnande Pendecoste (non g'ète cchiù 'na feste pubbleche)
14 luglie Feste naziunale Fête Nationale Prese d'a Bastiglie
15 aguste Assunzione de Marije Assomption  
1º novèmmre Ognessande Toussaint  
11 novèmmre Sciùrne de le veterane
Sciùrne de ll'armistizie
Sciùrne d'u recorde
Armistice 1918 Fine d'a prime uerre mondiale
25 dicembre Natèle Noël  

Classifeche 'ndernazionaleCange

Organizzaziune 'ndernazionaleCange

'A Frange ète 'nu membre de: Conziglie d'Europe, EBRD, NATO, OCDE, OSCE, UE.

NoteCange

  1. [1]
  2. Bilange demografeche 2009
  3. 3,0 3,1 Report IMF, su imf.org.
  4. Oltre a .fr, assaje otre dominie de prime levèlle 'Ndernètte sonde ausate jndr'à lle departemènde e territorie d'a Frange d'oltremare: .re, .mq, .gp, .tf, .nc, .pf, .wf, .pm, .gf e .yt. Inoltre, 'a Frange ause pure .eu, condivise ccu lle otre membre de ll'Aunìone europèe.
  5. Cifre pe' totte 'a Repubbleche frangese da 'u Bilange demografeche 2009, de cui 62.793.432 crestiáne jndr'à Frange metropolitane
  6. Etat et nation dans l'histoire de l'Europe (Broché) di Hagen Schulze, Seuil, 1998, 400 p.
  7. Rapporte de ll'abbbrìle 1999 d'u professore Bernard Cerquiglini, preparate n'vije de 'na ratifeche d'a Charte européenne des langues régionales ou minoritaires.
  8. Sondagge CSA realizzate sus a 'nu cambione rappresendative de crestiáne
  9. Studie comblete sus 'a credenze releggiose
  10. https://web.archive.org/web/20131210224321/http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/indicators/ITA_top25.pdf
  11. (EN) Rapporte de lle Naziune Aunìte

'Ndruche pureCange

Otre puggetteCange

Collegaminde fore a UicchipèdieCange

Predecessore: State pe' innece de sveluppe umane Successore: [[Image:{{{immagine}}}|30x30px]]
Svezzie 8º puèste Svizzere I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
con
con
Svezzie {{{data}}} Svizzere